Opvang statushouders

Iemand die asiel aanvraagt in Nederland doet dat via het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dit zijn asielzoekers. Als de IND beoordeelt dat iemand inderdaad een erkende vluchteling is, dan wordt dat een statushouder met een verblijfsvergunning voor 5 jaar. Dit kunnen mensen uit verschillende landen en gebieden zijn die we als Nederland erkennen als onveilig. 

Een statushouder moet gaan inburgeren. Dat is een voorwaarde voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Zij worden aan een gemeente toegewezen waar ze gehuisvest worden en daarmee een nieuwe inwoner van die gemeente.

Op het moment dat een asielzoeker een statushouder wordt, worden ze door het COA toegewezen aan een gemeente voor huisvesting. Iedere gemeente in Nederland heeft deze wettelijke verplichting. Het aantal statushouders dat een gemeente moet huisvesten, hangt van de grootte van de gemeente af.

De opvang van het COA loopt helemaal vast. Dit komt mede omdat statushouders geen woning krijgen en dus in een asielzoekerscentrum blijven. Daarmee bezetten ze plekken die voor nieuw binnengekomen asielzoekers bedoeld zijn. De buiten slapende mensen in Ter Apel zijn daar een gevolg van.

Statushouders mogen net zoals andere inwoners gewoon werken, maar dat is vaak lastig omdat een diploma hier niet geldig is of de regels hier anders zijn. Als ze geen werk hebben, ontvangen ze een bijstandsuitkering als levensonderhoud. Daarnaast krijgen ze eenmalig een lening om te besteden aan benodigde huisraad voor hun woning.

We huisvesten al jaren statushouders samen met Acantus en het Groninger Huis. Daarbij zorgden we voor zoveel mogelijk spreiding. Omdat dat ook helpt bij het inburgeren en om de buurt voor hen en u in evenwicht te houden.

En dat lukt nu dus niet meer. De woningnood en onze achterstand op de wettelijke taak zijn zo groot, dat we dat nu moeten loslaten. We moeten dit jaar nog 96 statushouders huisvesten. Een taak waar de provincie op toe ziet en waarbij ze ook verwachten dat we aan onze plicht gaan voldoen.

Het huisvesten gaat bij ons al jaren moeizaam. Deels omdat we in verhouding weinig sociale huurwoningen hebben. Anderzijds omdat het aantal woningen dat vrijkomt na verhuizing laag is, woningen niet altijd bij een gezinssituatie passen of omdat andere groepen voorgaan. Denk daarbij aan slachtoffers van huiselijk geweld.

We werken al jaren samen met Acantus en het Groninger Huis aan het huisvesten van statushouders. Met de huidige achterstand als gevolg. Daarom hebben wij ook naar andere manieren gekeken los van de woningcorporaties. 

Zo hebben we ook gesprekken gehad met andere gemeenten over huisvesting bij hen. Dat is iets wat mag, maar helaas niet lukte. Veel gemeenten hebben namelijk al grote moeite om aan hun eigen plicht te voldoen.

Daarom hebben we op de private huurmarkt gekeken en hebben we contact opgenomen met de eigenaar van Emmaheerdt. Deze appartementen stonden al geruime tijd te huur en daalden in huurprijs.

We hebben de wettelijke plicht om statushouders te huisvesten. Statushouders zijn mensen die recht hebben op een woning en hebben gelijke rechten als u. Normaal als een statushouder een huurwoning krijgt, informeren wij buren daar ook niet over. 

De volgorde van communicatie hadden we graag anders gedaan. Pas op maandag 8 augustus 2022 hadden we de laatste gesprekken met de verhuurders. Zodra duidelijk was dat we overeenstemming hadden, hadden we onze gemeenteraad en omwonenden willen informeren. Nu kwam het buiten ons om al voordat het rond was naar buiten en daarmee ook in een ongelukkige volgorde.

Sociaal Werk Oldambt begeleidt de statushouders. Dit doen zij niet alleen hier, maar ook voor de statushouders die we al eerder hebben gehuisvest in onze gemeente. Zij helpen ze op weg met Nederlandse gebruiken en hoe onze samenleving werkt. Ook werken de statushouders aan hun inburgering. Dat is een voorwaarde voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Ook buren en vrijwilligers kunnen hierbij helpen. Denk aan het leren van onze taal, werk en deelname aan onze samenleving.

Daarnaast krijgt de statushouder eerst een huurcontract voor 1 jaar. Bij goed huurderschap kan dat verlengd worden. Wat goed huurderschap is bepaald de verhuurder en staat in de huurovereenkomst. Daarbij gaat het ook om het niet veroorzaken van overlast in de directe omgeving.

Naar aanleiding van de bijeenkomst op 11 augustus is er ook een contactpersoon van Sociaal Werk Oldambt voor de bewoners van Emmaheerdt.

Voor Emmaheerdt hebben we als gemeente met de eigenaar afgesproken dat deze 14 appartementen de komende drie jaar alleen aan statushouders worden verhuurd. Dit kunnen steeds dezelfde statushouders zijn, maar er kunnen na verhuizing ook andere statushouders komen. Als de overeenkomst in 2025 is afgelopen, kunnen er nieuwe of andere afspraken gemaakt worden over deze exclusiviteit voor statushouders.

Ja, het gebouw heeft een woonbestemming. Je hoeft geen zorg te ontvangen om daar te mogen wonen.

De huisvesting van statushouders blijft een verplichting. Waarbij we een voorkeur hebben voor verspreide woonruimte binnen onze gemeente. Maar we zien als gemeente ook dat er nog appartementen beschikbaar zijn op de eerste verdieping in het LTS-gebouw. Als die over een half jaar nog niet verhuurd zijn én de huidige huisvesting verloopt goed, dan willen we de eigenaar daarover actief benaderen. De verwachting is namelijk niet dat we onze achterstand alleen op de gewone manier weg kunnen werken.

Over opvang van andere vluchtelingen geldt dat de situatie ingewikkeld is en blijft. In Ter Apel, de doorstroming vanuit de azc’s, de oorlog in Oekraïne enzovoort. Weet dat we als gemeente niet op voorhand kunnen zeggen dat er niet meer mensen opgevangen of gehuisvest gaan worden. Het kabinet zoekt naar meer mogelijkheden, ook om gemeenten te dwingen om bij te dragen aan de asielcrisis, en blijft ook de opdracht om alle toegewezen statushouders te huisvesten een pittige klus.

Wij realiseren ons dat de bijeenkomst in de zomervakantieperiode plaatsvond. Heeft u alsnog behoefte aan een informatiebijeenkomst? Mail of bel ons daarover. Wij zijn zeker bereid om nog een bijeenkomst te houden.